Sha ki para nongshong shnong ka 17-North Shillong Constituency,
Ka jingai khublei ia phi baroh,
Nga U Kyrsoibor Pyrtuh bad lyngba kane ka shithi nga wan sha phi ki nongshong shnong jong ka 17-North Shillong Constituency ban tyrwa sngur mynsiem bad ka long ka burom bakhraw ban pynpaw hangne ba nga la rai ban їakhun ia ka elekshon MLA ka ban long ha ka snem 2023, na ka 17- North Shillong.
Ngan їeng kum u kyrtong shimet na ka rynsan KAM Meghalaya. Ka KAM Meghalaya ka dei ka rynsan saiῆ hima-sima kaba mih na ki jingїakhih paidbah kiba pher, kum ki jingїakhih halor ki hok jong ki nongtrei nongbylla, ki jingїakhih ban їada ia ka khyndew bad ka mariang, ban їoh ka koit ka khiah bad sumar pang, ki jingїeng pyrshah ia ka jingtih Uranium, ka jingden ia ki wah, ka jingtih be aiῆ ia ki mar poh khyndew bad ruh ki jingїeng pyrshah ia ki riewshit niam. Nalor kiwei ki hok longbriew manbriew.
Ka KAM Meghalaya ka angnud bad kut jingmut ban pynlong ia ka Jylla kaba synshar hok bad bishar hok ha kaba ki nongshong shnong ki їalong mar ryngkat. Ban pynїoh biang ia ka synshar paidbah kaba nylla bad ban wanrah ia ka jingkylla kaba don jingmut. Ka KAM Meghalaya ka plielad ia baroh ban їashim bynta ha kaba tei ia ka synshar khadar bad ka treikam treijam kaba hok bad kaba ai jingkheiῆ.
Where am I from?
Nga wan na ka longїing longsem kaba shong shnong ha Mawkhar, Shillong, kaba don ha syndah ka Їing Seng Jingtip (mynta ka YMCA). I paieid, I bah Elen Nongkynrih, bad I mei ieid jong nga, I Imai Pyrtuh ki im, ki trei ki ktah ha Mawkhar. I mei jong nga, I Kong Colin, i heh i san ha Mawkhar tad haduh ba i їapoikha bad I pa, I Bah Jwar Kharmawlong na Mairang bad la kha ia nga ha kane ka longїing ha i їing shongwai ha Wahingdoh, Block III ha shuwa ba ngin kynriah їing sha Mawprem. Nga la їapoikha bad I G. Bethel Lyndem iba la kha, heh bad san ha Riatsamthiah bad mynta ngi shong ngi sah ha RALANDA, Lawjynriew bad i hikai History ha ka skul ICSE ha Shillong.
Nga la їoh ia ka jingnang jingstad tynrai na ki artylli ki skul, kata ka Synod English School, Mission Compound bad Mawkhar Christian High School, Shillong. Kine ki skul ki la saiῆdur ia ka jingim jong nga bad ai ki jinghikai kiba kordor, ryngkat ka jingїarkhie, їakmen bad їasngewsih bad ki paralok kiba їashong skul lang kiba na ki dong Mission, Wahthapbru, Mawkhar, Umsohsun, Wahingdoh, Riatsamthiah, Jaїaw Pyllun, Lawmali, Mawlai, Nongkrem bad na thaiῆ Ri Bhoi.
My education
Hadien ba nga la pyndep ia ka matrik ha ka snem 1988, nga la pule ha St Anthony’s College, Shillong bad ka pyrthei jong nga ka la nang їar bad їohlad ban їakyrshut jabieng sa bad kiwei de ki paralok ki bym dei na kajuh ka thymmei jaitbynriew. La nang їar ka jingїadei paralok bad ki para ba їa-pule kolej kiba na Upper Mawprem, Jail Road, Laban, Keating Road, Jowai, Manipur bad Assam. Kum u samla pule ha kolej nga la pynїasoh bad ka Khasi Students’ Union da ka jingthmu ba ngan lah ban їashim bynta ha ki jingїakhun ban pynїoh ia ki jingdonkam ba kongsan jong ki samla pule, kum ki jaka pule kiba bha bad kiba їaryngkat rynїeng bad ruh ban їatai bad їakhun halor ki mat ki jura kiba bun. Kumta ngi la dawa na ka Sorkar Jylla ban thaw ia ki skul paidbah, ki skulbah bad khamtam eh ki jaka pule doctor bad engineer. Dei ha kane ka por ba nga sdang ban peiphang ruh ia ki mat kiba їasnoh bad ka synshar hok, ka bishar hok bad ba ym lah ban pynkhim ia ka jingmut jingpyrkhat. Ka jinghikai kaba khraw ba nga їoh ka long ban peit sha ka pyrthei lyngba ki їit khmih jong ki kup shilliang ki sem shilliang bad kiba shah ban beiῆ.
Kum u khynnah nga la їohi bad mad ia ka jinglah shilliang ha ka imlang sahlang bad sakhi ruh ba ki briew kiba don bor, don kyrdan ki leh beiῆ ia ki para briew, khamtam ia ki rangli ki juki bad kim ju shah pynrem ha ka aiῆ. Kumta nga puson bad angnud ban shakri ia ki para briew bad ban tei ia ka imlang sahlang kaba hok bad kaba leh hok.
My religious education
Ki snem jong ka jingpule theology ha Bishop’s College, Kolkata (1996-2000), ki la saiῆdur pynjanai ia ka saiῆpyrkhat bad pynkhlaiῆ shuh shuh ia ka jingngeit bad ka jingkut jingmut ban shakri ia ki para briew. Ka jingpule theology ka la pynngam ia nga ha ki thwei jong ka hok bad ka jingshisha. Ka la pynkhih mynsiem ban їashim bynta ha ki jingїakhun jong ki nongshong shnong ban їoh ia ka jingim ba dap kyrhai bad khamtam eh ban їakhun ryngkat bad kito kiba shah ban beiῆ. Ka theology ka la hikai ia nga ban kren ia ki kyntien jong ka jingngeit bad ka jingieid. Ka la hikai ruh ban їeng pyrshah ia ki kam pyntriem kum ka jingpynїashun їaisih para briew bad ban wanrah ia ka jingїalong mar ryngkat bad kaba їamyntoi lang.
Ha kine ki khatphra snem (2002-2021) nga la shakri kum u Pastor ha ka Balang Presbyterian Mawkhar, Shillong bad nga la їohlad ban їashem bad їakynduh bad ki briew ki bapher bapher. Nga la їohi bad їashem ia ki briew kiba hap ban їakhun bad їaksaid tyngeh ha ka jingim kaba man la ka sngi. Don kiba їaksaid ban pyndap ar sien ka bam ha ka shi sngi, kiwei kiba їaksaid ban їoh ka їing shong їing sah kaba biang briew. Nangta kiba їakhun ban їoh ka koit ka khiah, ka sumar pang bad ka pule puthi kiba bha bad kiba jem dor. Ryngkat bad ki nga їapuson lang kumno ban shem ki lad ki lynti ban biang pura ka jingim. Ngam shym la set kut їalade tang hapoh ki saw kynroh jong ka Їing Mane, hynrei nga la mih sha madan ban їa-їaid bad їakhun ryngkat bad ki para nongshong shnong ha ki thma kiba man la ka sngi. Nga їaid ryngkat bad ki paidbah ha ka lynti na ka jingїatiplem sha ka jingpynlaitluid. Nga duwai ryngkat bad ki bad nga kwah ba ki jingduwai jong nga kin long kiba shisha bad kin urlong.
Joining the movements for social and economic justice
Ban pynurlong ia ki jingthrang ban їoh ia ka synshar hok, ka bishar hok, nga la їadon bynta bad ka kynhun Thma U Rangli (TUR) naduh ka snem 2013 bad ngi la їadon kti ha kaba dawa bad pynurlong ia ki aiῆ pyrshah bamsap ka Lokayukta Act, Social Audit Act bad pynkhlaiῆ ia ka aiῆ Right to Information (RTI). Nalor nangta, ngi la їakhun ryngkat bad ki nongtrei-nongbylla bad thaw ki seng jong ki nongtrei-nongbylla bapher bad ki nongdie madan. Ki la don ruh ki khana jingjop ha kaba nga la їeng ryngkat bad ki samla wadkam kiba la pass ia ka eksamin DSC jong ka East Khasi Hills District 2011, kiba don kumba 330 ngut, pynban kiba la hap ban їakhih da ka jingshah thngan kumba san snem lynter ban їoh ia ki shithi thungkam ha ki tnat sorkar bapher kiba don ha East Khasi Hills. Dang shen ruh ngi la їoh ia ka jingjop ha kaba ka Sorkar ka la kubur ban pyntreikam ia ka aiῆ kaba ki nongdie madan ki la dawa la palat hynriew snem mynta.
Mynta pat ngan poi sha ka phang balei ba nga tyrwa їalade kum u kyrtong na ka 17 North Shillong Constituency bad kaei ba nga puson ban leh? Ka 17 North Shillong Constituency ka long u klongsnam bad thied jabieng jong ka Jylla. U ne ka nongmihkhmat jong ka ki dei ki nongkit pateng ia ki kam kiba radbah jong ka mynnor. Ngi bteng ia ki kam jong ki ar tylli ki Dorbar saiῆ hima jong ka spah snem ba arphew, ka Khasi National Dorbar 1923 bad Khasi States Constitution Making Dorbar 1949, kiba la jia long hapoh ka thaiῆ Mission-Mawkhar bad Jaїaw.
Ka Jylla ka la dap san phew snem mynta bad shibun ngi la lah ban jop, ha kajuh ka por pat ngim lah ban len ba ka Jylla ka la nang syntuid bad hiar arsut ha ka tipbriew tipblei bad ki kam bamsap, ki kam thok bad kam shukor ki la nang jyllei. Ka jingsheptieng ia kiba don ha ka bor ka pynjem khnap ia ngi bad ka jingsheptieng ban duh ia ka bor ka pynlong ia ki briew ban bamsap naphang. Ňiuma, ngim dei pat ban duh jingkyrmen.
So why I am standing for elections?
Hoid, ka elekshon kam dei tang ma ka ka lynti ban tei ia ka Jylla, hynrei ka dei pat kaba kongsan ba lyngba ka Їing Dorbar Thaw Aiῆ lah ban wanrah ia ka synshar hok, ka bishar hok, ka treikam treijam kaba beit bad kaba ai jingkheiῆ, ban wanrah ia ka jingroi kaba їamyntoi lang baroh, ban wanrah ia ka jingїalong mar ryngkat, ka shong suk shong shngaiῆ, ban thaw ki lad їohkam їohjam, ban їada ia ka khyndew, ka mariang bad kumta ter ter.
Ka jingmih jong nga ban aireng ha ka elekshon ka long da ka jingthmu ban їakhun pyrshah ia ki kam bamsap, ban pynim biang ia ka mynsiem їatiplem bad ka hok ha ka synshar-khadar bad treikam treijam. Kumta nga pynpaw shai hangne ba ka jingїalap elekshon jong nga kan long kaba synlar, kaba shai bad shi hok-shi kyntien. Ngan ym thied ia ki briew da ka pisa lymne shah thied їalade bad ngan ym pynbieij ne pynthamme ia ki briew da ki ‘tien jali- jaum. Hynrei ka rynsan їakhun elekshon jong nga ka dei ka rynsan ban їatai-їatei nia bad їatreilang haba shit haba shai khlem buhrieh bad khlem khun ranab.
Ka jingїaleh elekshon jong nga ka long ban wanrah ia ki jingkylla kiba don jingmut lynga ki aiῆ bad katkum ki nongrim kiba shai kdar, ym ban pynїar ia ka kamai kajih lajong lymne ban rhah bor lymne rhah spah. Ngi dei ban kyntait shi syndon ia kito kiba thied da ka pisa bad ῆiew ia ki nongshong shnong tang kum ki mar ki mata, ban kyntait ia kiba mlien ban kyntiap seng, ki bym don ka saiῆpyrkhat, ki bym kheiῆ snep ia ki nongrim jong ka synshar paidbah bad ki bym don ka jingkitkhlieh na ka bynta ka bha ka miat jong ki paidbah.
Ka KAM Meghalaya ka la pynmih bad sam paidbah ia ka kot lyngkdop kaba batai shai ia ka saiῆpyrkhat bad nongrim jong ka. Phi lah ban shem bad pule ia ka ha ka website www.kammeghalaya.in
What is my vision for democracy and development?
Ňiuma, ki jingangnud jong phi ki nongshong shnong ka long ban biang ki jingdonkam kum ka umbam umdih, bor ding elektrik, ki surok, ki lynti, ki syngkien, ka jingshngaiῆ ki kynthei, ki khynnah, ban don ki jaka shongkai pangad, ki jaka pynkhuid bad jaka bret ia ki jaboh jabaiῆ. Ka їohkam їohjam bad ki samla ki donkam ia ka jingkyrshan ban їoh ia ka jingim kaba pura. Ki riewdonsap ki donkam jingkyrshan khnang ba kin lah ban pynpaw bad kyntiew ia ki sap, kum ka jingїaleh sport, ka rwai, ka tem ka put, ka dro jingdro bad kiwei. Hoid ka jingpynbit pynbiang ia ka koit ka khiah, ka sumar pang bad ka pule puthi ki dei ki mat kiba hakhmat eh ba nga kut jingmut ban pynurlong. Kine ki jingthmu ki dei kiba lah ban pynurlong bad ha kajuh ka por ngi donkam ban pynskhem bad pynkhlaiῆ shuh shuh ia ka synshar shnong. Ngan їatreilang bad ki Dorbar Shnong. Їa ki kam pynroi kiba wan lyngba u MLA yn thaw bad pyntreikam hi da ki nongshong shnong bad ki Dorbar Shnong ha ka rukom kaba shai bad kaba ai jingkheiῆ.
Ngin їakhun ia kane ka elekshon da ka jingїashim bynta lang bad da ka mynsiem treimon sngewbha. Ka jingїalap elekshon jong nga kan long lyngba ki jingїatai nia bad ban shah skhor ia phi, ban їoh jinghikai na ki jingthrang bad jingangnud jong phi ki nongshong shnong.
Kumta nga thoh sha phi ban khot bad їawer ia phi ki samla, ki tymmen ki san, ki kynthei, ki shynrang, ki kmie ki kpa, ki nongtrei-nongbylla, kiba treikam lajong, kiba treikam ha їing bad baroh lang ban їashim bynta ha kane ka jingїaleh ban pynїoh biang ia ka synshar paidbah kaba nylla na ka bynta ka jingbit jingbiang ka jingim bad khamtam eh ki khun ki kti ha ka lawei.
Sngewbha ban їathuh aiu phi pyrkhat? Ai jingmut kumno ban pynbha ia ka Constituency? Kumno ngin pynlong ia ka jingїakhun elekshon jong ngi kaba don burom bad kaba seisoh? Phone ne WhatsApp sha u number 6033005175 ne email [email protected] bad nga kloi ruh ban їakynduh markhmat bad phi ban їakren bad їatei lang.
To ngin їasnoh kti lang. Ka jingkyrshan bad ka vote jong phi kan ym sepei. Ka mon jong phi, ka dei ka bor jong phi ban wanrah ia ka synshar paidbah kaba nylla. Bad ka por ka dei mynta!
Khublei shibun