Jinglamphrang
Ka KAM Meghalaya ka dei ka rynsan pyrkhat ban pynkhie im biang bad wanrah ia ka synshar paidbah kaba nylla. La kha ia ka na ka jingїakhun bad jingїaksaid jong ki paidbah ban їoh ia ka jingsynshar kaba hok bad kaba kdup, kaba kynthup bad burom ia ki nongshong shnong baroh. Ki jingiakhun kiba iar ha madan halor ki hok jong ki kynthei, ki nongtrei-nongbylla, ka jingїada ia ka khyndew ka shyiap bad ka mariang, kumjuh ruh ka jingїeng pyrshah ia ki bor synshar kiba leh donbor, ki jingshong shit niam bad ki kam lehbor kiba har rukom. Kine ki la hikai bad їalam lynti ia ngi sha ka jylli jong kane ka Kam.
Ka KAM ka ῆiewkor ia ka jingїakhih jong ki nongshong shnong ka Ri bad ka Jylla na ka bynta ka jinglaitluid bad ban synshar hi da lade їalade naduh ki snem 1947 ter ter haduh ban da їoh la ka jong ka Jylla ha ka snem 1972.
Ka KAM ka burom bad ῆiewkor ia baroh ki nongshong shnong jong ka Jylla kiba la їadon bynta ban pynїoh ia ka Jylla bad kiba la noh synῆiang ha kaba tei ia ka ha kine ki Sanphew Snem. Naduh ki nongtrei nongbylla sngi, ki nonghikai skul, kolej bad university, ki nongrep, ki doctor, ki nurse, ki nongtrei ka koit ka khiah, ki stad saian, ki nongthoh kot, ki nongthoh kot khubor, ki nongїaleh sport, ki nongrwai, ki nongdro, ki nongїaleh drama, ki riewdonsap, nongshong їew bad kiwei kiwei. Ha kajuh ka por ngi dei ruh ban pdiang ia ki jingshisha kumba ki long mynta ba ka Jylla ka la nangtroin.
Ka Jylla Meghalaya ka dei kawei na ki Jylla kaba duk bad sahdien tam, naduh ka koit ka khiah, ka pule dangle, ka jingkyrduh kam bad khamtam eh ka jingpynjot pathar ia ka mei mariang, ka jingkylla duk bad jingphet shnong jong ki briew namar ba ki la duh noh ia ki khlaw, ki jaka rep bad ka khyndew. Ngi tip ba 76% (hynῆiew phew hynriew na ka shispah) ki nongshong shnong ha ki shnong kyndong hapoh ka Jylla kim don shuh ka khyndew bad ka їing lajong ba ki long trai ban shong ban sah bad ban ai pateng sha ki khun ki kti.
Nalor nangta sa kiwei de ki jingeh bad ki kynrum kynram kiba la kynrei ha kine ki 50 snem, naduh ka bamsap, ka thok ka shukor, ka jingbymshong shngaiῆ ki kynthei-khynnah ha ka imlang-sahlang, ka jinglah shilliang ha ka їoh ka kot bad kamai kajih kaba nang hiar arsut. Ki nongtrei-nongbylla ki bym їoh ka tulop kaba ai ka jingim ba pura bad ka jingduh noh ia kiwei de ki hok.
Ka KAM ka kyntu ia ki nongshong shnong ba kim dei ban shah ba ka Jylla kan bteng ha kane ka jinglong kaba kordit. Ki longshuwa ki la їakhun tyngeh ban seng ia ka synshar kaba da lade їalade bad ka dei ka jingkitkhlieh jong ngi mynta ban pynїoh biang ia ka jingsynshar kaba їeng ha ka nongrim jong ka hok bad ka jingїaryngkat briew ha ka Jylla.
Da ka jingїashim bynta lang ngi lah ban kam kynti ban saiῆdur thymmai ia ka Jylla na ka bynta ki snem bad pateng ban wan.
Ka Thymmei Saiῆpyrkhat bad ki Nongrim jong ka KAM
Ka KAM ka їeng ha ka nongrim ba ka bishar hok, ka jingῆiewkor, jingїaburom mar kylliang bad jinglong mar ryngkat ka tei ia ka synshar-khadar bad imlang sahlang kaba skhem.
Ka KAM ka ngeit ba ka synshar-khadar ka dei jong ki nongshong shnong ka Jylla kiba trei minot, kiba kamai hok bad kiba bam na ka umsyep. Ka synshar khadar kam dei ban kyntiew tang ia ki khyndiat ngut kiba don ha ka bor. Hynrei ka dei ban peit bad khmih ba ka jingdon jingem ha ka Jylla yn їoh bynta marbiang da ki nongshong shnong bad khamtam eh ban pynthikna ba kiba duk bad kiba tlotbor kin ym shah їeh shadien bad shah ieh beiῆ.
Ka KAM ka ngeit ba ka synshar khadar kaba khlaiῆ bad kaba laitluid ka wan tang lyngba ka jingїashim bynta lang ki nongshong shnong baroh kynthei bad shynrang. Kane kan wanrah ia ka jingkylla kaba don jingmut bad kaba long halor ka nongrim jong ka jingїatiplem. Ka jingїatiplem ka dei ka jingplie lad ia baroh ki nongshong shnong salonsar.
Ka KAM ka ngeit ba ka elekshon jied nongmihkhmat sha ka Їing Dorbar Thaw Aiῆ ka dei kawei na ki lad ba ki paidbah ki lah ban їashim bynta khnang ban pynurlong ia ki nongrim bad jingangnud.
Ka KAM ka khot ka wer ia baroh ki nongshong shnong ka Jylla ban їawanlang bad nangne shakhmat ngin saiῆdur ia ka synshar khadar bad ka imlang sahlang kaba mait shaphrang ha ki nongrim ka synshar hok-ka bishar hok.
Ka KAM kan khmih bniah bad treikam halor kine ki mat
Ban Pynbha Ia Ka Synshar Khadar
- Ban wanrah ia ka jingsynshar kaba shai, kaba treikam bad kaba plielad ia baroh ki nongshong shnong ban їashimbynta ha ki shnat synshar naduh ki Shnong, ki Raij, ki Hima, ki Autonomus District Council bad haduh ka Sorkar Jylla.
- Ban pynkut noh ia ka rukom synshar donbor bad jingkurup bor tang da ki katto katne ki riewkhwan myntoi shimet bad ki heh saipan. Ban pynduh jait ia ka bamsap-bampong.
- Khlem da klet ia ka History, Kolshor bad Tynrai, ka KAM kan saiῆdur thymmai ia ka Jylla da kaba bishar bniah ia ki khnang ban lah ban kyntiew bad pynlait luid ia ki nongshong shnong. Ka tynrai ne kolshor kam dei ban khang lynti ia ngi ban їaid shakhmat, hynrei ban thew ban woh thikna ne kyntait ia kano kano ka tynrai kaba ban beiῆ ne ῆiewpoh ia ka longbriew manbriew.
- Ban wanrah ia ka saiῆ hima ka ban pynurlong ia ki nongrim jong ka jingїaryngkat, ka jingїoh ia ki hok, ka jingїatreilang- їaroilang bad ka jinglaitluid ban kren bad ban pynpaw ia ki jingngeit
Ban Їakhun Pyrshah Ia Ka Bamsap bad kam Be-Aiῆ
Ha kine ki phew snem ba la lah ki kam be-aiῆ kum ka bamsap, ka thok ka shukor, ka jingshim kabu, ka jingpyndonkam bakla ia ka bor bad kyrdan, ka jingthombor, ka jingban beiῆ bad ka jingpynmynsaw ia ki kynthei, khynnah bad ka jingїada da ki bor synshar ia ki riewrunar ki la jyllei bad sdang ban longdoh longsnam. Kane ka buh ia ka Jylla ha ka jingma kaba shyrkhei bad kumta ngi dei ban pynduh bad pynkut noh shi syndon ia ki.
Ban Pynneh ia ka Khyndew, ka Mariang bad Їada ia ki Nongrep
- Ban pynkhlaiῆ bad wanrah biang ia ka aiῆ Land Transfer Act ha ka dur tynrai jong ka khnang ba yn lah ban їada ia ka khyndew ka shyiap na ka jingshah klun ha ki heh spah bad riewkhwan myntoi shimet.
- Ka khyndew ka shyiap, ki khlaw, ki lum ki wah, ki lyngkha ki hali, ki Ri Raij, ki ‘law shnong ne khlaw bamlang bad ki ‘law kyntang ki dei ka spah bad mar kynti jong ki paidbah ban їabam lang bad їa-im lang pateng la pateng bad kumta ngi dei ban pynneh bad їada da ka aiῆ.
- Ban їatai bad peitbniah ia ka Land Reforms bad thaw ka aiῆ ban buh pud ia ka jingbat khyndew (Land Ceiling Act) khnang ba ki nongshong shnong kin ym im khlem ka khyndew ka shyiap bad u tnum u tyndai.
- Ban pynkhlaiῆ ia ki aiῆ їada mariang hapoh ka Jylla.
- Ban pynneh, pynsah bad tyngkan ia ka rukom pyndonkam ia ka spah mariang na ka bynta ka jingbha lang ki traimuluk bad ki nongshong shnong baroh, ym tang ban myntoi ki katto katne ki riewshimet kiba khwan bad ki bym pyrkhat shuh ia ki pateng ban wan.
- Ban pynroi ia ka rep ka riang da kaba їakhun na ka bynta ki nongrep kiba shisha, kiba im ja na ki kam rep.
- Ban thaw ia ki aiῆ ban pynlaitluid ia ki nongrep na ka jingshah tehmraw, na ka jingkit ram bad ba kin lah ban longtrai halor ki lyngkha ki hali bad ki mar rep ba ki pynmih.
Ban Pynroi Ia Ka Їoh Ka Kot
- Ka їoh ka kot, ki lad kamai bad ka roi ka par ka dei ban kynthup ia baroh. Ki policy ki dei ban long na ka bynta ka jingroi, jingkyrmen bad jingkmen jong iwei pa iwei i nongshong shnong. Ka KAM ka ngeit ha ka saiῆpyrkhat ba ka spah kam dei ban lang lynnong lynnong tang ha ki katto katne ki lynghoh kti, hynrei baroh ki nongshong shnong ki dei ban їoh bhah lang na ka spah bad їoh bynta lang ha ka khaїi-pateng.
- Ka KAM kan saiῆdur ia ki policy bad mat treikam kiba shai bad kiba kheiῆ kor ia ka jingim briew. Ban pyndam noh ia ki policy kiba plielad tang ia ki khyndiat ngut ki riewshimet bad ki nongkhaїi kiba khwan myntoi da kaba pynduh lad ia kiwei bad kiba klun naphang lut ia ka spah bad kiba pynjot ia ka mariang.
- Ka KAM kan kyrshan bad ai mynsiem ia ki samla bad nongshong shnong kiba seng kam lajong bad kiba їeng ha la ki jong ki kjat. Ryngkat bad ki kan їatreilang ban thaw ki lad ki lynti ban pynkhraw ia ka kamai kajih bad khaїi-pateng halor ka nongrim kaba shai, kaba beit bad kaba leh hok ia baroh.
- Ban wanrah ia ki policy jong ka їoh ka kot, ka kamai kajih bad khaїi-pateng ka ban kyntiew bad pynroi nyngkong eh ia kiba duk bad ba kyrduh.
Ban Pynїoh ia ka Koit ka Khiah bad ka Sumar Pang kaba Paka
- Ka jingkoit jingkhiah bad ka sumar pang ka dei ka hok tynrai jong iwei pa iwei i nongshong shnong.
- Ka spah ne ka jingdon jingem ne ka kyrdan ne ka bor kam dei ban long u diengkot ban їoh ia ka hok ban koit ban khiah bad kam dei ruh ban long ka kyndon ban їoh ia ka sumar pang kaba bha.
- Ka KAM ka thrang ban pynїoh ia ka jingshakri kaba janai ha ka koit ka khiah bad ka sumar pang ba bha lyngba ki jaka sumar pang paidbah kiba dei ban don ha man la ki District, Sub-division, block bad ki Shnong.
- Ban pynkhlaiῆ bad saiῆdur thymmai ia ki aiῆ ki ban tehlakam ia ki jaka sumar pang jong ki riewshimet khnang ban їada na ka jingshim kabu bad ban pynlah ia ki ban ai ka jingshakri kaba janai.
- Ban pynїar ia ka jingtreikam bad jingsngewthuh halor ka koit ka khiah bad sumar pang khnang ban kynthup lang ia ka jingai jingsumar bad jingkyrshan ia ki tymmen ki kro, ia kiba don ka jingshitom kaba ktah ia ka bor pyrkhat, ban їarap bad ai jingsumar ia kiba kyrni ha ka jingdih drok bad ban їakhun pyrshah ia ka jingsniew jong ka jingkyrni drok.
Ban pynїoh ia ka Pule Puthi kaba Kynsai
- Ka pule puthi ka dei ka hok tynrai jong iwei pa iwei i nongshong shnong. Ki jaka pule ki dei ki jaka oh shrong ia ka lawei ki khun ki hajar ka Jylla. Kumta ka KAM kan wanrah ki policy ki ban pynthikna ba baroh ki jaka pule puthi naduh ki skul primary haduh ki skulbah ki dei ban long shisha ki shlem kiba saiῆdur ia ki sap ki phong, ka pyrkhat pyrdain kaba laitluid bad kaba kylli jingkylli, ban khmih ba baroh ngin їohlad ban wad bad їoh ia ka jingnang jingstad.
- Ban pynkhlaiῆ bad thaw thymmai ia ki aiῆ ne policy ki ban tehlakam bad ban weng ia ki jyrwit jyrwat bad jingeh kiba mih namar ka jingpynlong lad kamai spah ia ka pule puthi.
- Ban їatreilang bad ki nongshong shnong ha baroh ki liang da kaba ithuh bad burom ia ka jingshemphang bad jingtip tynrai jong ki.
- Ban pynshong dor ruh ia ka jingstad jingtip kaba shong nongrim ha ka saian bad ka bor pyrkhat.
Ban pynkhlaiῆ ia ka Jingsynshar Paidbah ha ka Nongbah, ki jaka Sor bad Shnong Kyndong
- Ka KAM ka ngeit ba ka Nongbah bad ki Shnong baroh ha ki jaka Sor bad nongkyndong dei ban pynїaid bad synshar da ki paidbah ha ka rukom kaba shai, kaba khuid bad kaba ai jingkheiῆ.
- Ka KAM ka ngeit ban pynkup bor ia ki paidbah nongshong shnong na ka bynta ban pynїaid ia ka synshar khadar ha ka Nongbah bad ki Shnong ki Thaw khnang ban pynїoh ha ki nongshong shnong ia ki jingdonkam kiba kongsan ha ka jingim ba man la ka sngi kum:
- Ki surok, ki lynti syngkien kiba bha
- Ka їing shong їing sah ba don burom
- Ka bai wai їing kaba biang dor
- Ka umbam umdih bad ka bor ding elektrik kaba thikna
- Ka bam ka dih lyngba ki dukan reshon bad kiwei
- Ki kali paidbah ban pynsuk ia ka leit ka wan.
- Ki jaka shong thait shong pyngad kiba baroh ki їoh ban pyndonkam marryngkat bad ki jaka paidbah na ka bynta ban pynlong ia ki sawangka, ki concert bad kiwei ki jingpyndonkam ba ki paidbah ki donkam ban pynlong ia ki rong biria.
Ban kyrshan ia ki Samla bad ka Lawei
- Ban buh hakhmat eh ia ka lawei ki samla.
- Ban pynthikna ba kin lah ban saiῆdur ia la ka jong ka jingim katkum ki jingangnud bad ki sap ba ki don.
- Ba ki samla kin їoh ia ki kam ki jam bad ki lad kamai kajih khlem ka jingleh shilliang khmat.
- Ban kyrshan da ki policy na ka bynta ka jingїaleh sport, ka put ka tem, ka rwai ka siaw, ki kam dro dur ka oh dur bad ka thoh kot thoh sla.
Ban kyrshan bad thaw ki lad Їohkam-Їohjam bad Kamai Kajih
- Ka KAM ka ngeit ba ka kam ka jam bad ka kamai kajih ka dei ban kyntiew ia ka jingim bad ka dei ban pynbha ia ka jingim jong ka met, ka jingmut jingpyrkhat bad mysiem jong u/ka briew bad ka longїing longsem.
- Ka KAM ka ngeit ba ka rukom thungkam thungjam bad ka їohkam їohjam ka dei ban long kaba khuid bad ka bym lah shilliang naduh ka por ba pynbna ia ki lad їohkam haduh ka rukom ban thung kam ia ki nongtrei, bad ruh ba ki jaka trei kin long kiba bit ba biang bad ba їada ia ki hok jong ki nongtrei nongbylla.
- Ka KAM kan їakhun pyrshah ia ka bamsap bad ka jingleh shilliang khmat ha ka thungkam thungjam, ki lad їohkam bad kamai kajih la ka long ha ki tnat Sorkar ne bym dei Sorkar.
- Ka KAM kan wanrah ia ka jingїaryngkat ha ki lad sengkam lajong bad khaїi-pateng bad kan pynshlur bad kyrshan ruh ia ki samla bad nongshong shnong kiba don ki sap, ki buit bad ki stad tip bapher ban pynkhraw ia ka kamai kajih bad ban pynmyntoi ia ki nongshong shnong baroh.
Ban Їada ia ki Hok jong ki Nongtrei-Nongbylla
- Ban їakhun na ka bynta ka burom, ka ijot bad ki hok jong ki nongtrei nongbylla kynthup ia kiba bylla sngi, bylla їing briew, nongdiemadan, da kaba ithuh bad ῆiewkor ia ki jingtrei, ki jingshakri bad jingnoh synῆiang jong ki.
- Ban pynїoh ia ki hok, ia ka jingim ba don burom bad ba pura lyngba ki aiῆ bad ki policy kiba plie lad bad kyntiew ia ka jingim jong ki baroh.
Ban wanrah ia ka Jingїalong Mar Ryngkat Kynthei bad Shynrang
- Ban pdiang bad mynjur ia ka jingїalong – mar – ryngkat hapdeng shynrang bad kynthei.
- Ban weng noh ia ki snget jingmut ba ki kynthei ki long kiba hapoh ha ka kyrdan, ka bor bad ka iktiar bad ia kane lah ban leh da kaba pynthymmai ia ka saiῆpyrkhat bad lyngba ki aiῆ.
- Ban burom bad їada ia ki hok jong ki kynthei bad kiwei pat kiba pher ha ka long kynthei-longshynrang.
Ban wanrah ia ka Jingshong Shngaiῆ, ki Hok bad Jingїada ia ki Nongshong Shnong
- Baroh ki nongshong shnong ba pura ka Jylla ki dei ban im ha ka jingshngaiῆ bad ka jingthikna ba ki lah ban im bad їoh jingїada ia ki hok katkum ka Riti Synshar.
- Ka KAM kan їakhun na ka bynta ka hok jong ki rit paid bad kiba shah ban beiῆ ha ka Jylla bad ka Ri.
Ban ῆiewkor ia ki Niam bad Jingngeit
- Ban ῆiewkor bad burom ia baroh ki jingngeit kynthup ia ki bym ngeit.
- Ka KAM ka їeng pyrshah ia ki kynhun kiba ka thymmei saiῆpyrkhat jong ki ka long ka jingpynїashun, pynїa-isih jaitbynriew ne niam bad kiba pynїapait-їapra ia ka imlang sahlang.
Ka Jingїadei ka Jylla bad ka Sorkar Pdeng (India)
- Ban pynskhem ia ka nongrim ba ka Ri India kam dei tang kawei ka jaitbynriew, hynrei la pynlong ia ka da ki jaitbynriew bad ki Jylla bapher bapher kiba la їamynjur ban їawanlang hapoh kawei ka Riti Synshar.
- Ka KAM kan pynkhlaiῆ ia ka jingsynshar da lade їalade hapoh ka Jylla.
- Ka KAM kan trei na ka bynta ban pynkhlaiῆ bad saiῆdur da ki policy ne aiῆ ia ka synshar paidbah kaba kynthup lang ia baroh ki nongshong shnong ha ki Shnong, ki Raij bad Hima katkum ba la pruid dak ha ka Khyrnit ba Hynriew ka Riti Synshar.
- Khlem da pyndem bad shah pynїaid ha kiwei pat kiba na bar ka Jylla kan pynskhem ia ka rukom synshar halor ka nongrim ka jingїabate ia ka bor synshar hapdeng ka Union of India bad ka Jylla.
Ka Jinglaitluid ban їatai nia bad ban їaprat-їapher jingmut
- Ka KAM kan treikam, daba shah skhor, pynshlur bad ailad ia baroh ban pynpaw bad їatai nia haba shit haba shai. Kan pynshlur ban їatai-їakhlei ki nia, ban їapher-їaprat jingmut halor ki nongrim bad da ka jingtip bad jingshemphang.
- Ban ῆiewkor-ῆiewburom ia ki nia bad ki jingmut jong kiwei bad ban poi sha ka jingїa sngewthuh bad jingmynjur lang.
Ka Jingpynurlong bad Nangne Shakhmat
Їa kitei ki jingkhmih lynti yn lah ban pynurlong da kaba ki nongshong shnong ki їawan bad їashim bynta lang. Lah ban pynurlong ia ki jingthmu tang da ka kynhun jong ki nongshong shnong kiba ngeit ha ka hok bad jingshisha bad kiba don jingthmu shisha ban pyntreikam ia ki nongrim bad kiba leh da ki kam kiba shai.
Ha kine ki phew tylli ki snem ngi la їakhun ha madan khlem randien bad khlem pyndem halor ki ishu kiba pher ryngkat bad ki seng bapher bapher bad ngi tip ruh ba kiwei ki nongshong shnong ki don ka mynsiem ban їaleh na ka bynta ka hok bad jingshisha bad ma phi ruh phi la їakhun ha la ki jong ki jylli. Ka elekshon kam dei tang ma ka ka lynti, hynrei ka dei kawei na ki lad kiba bun. Ka KAM ka kyntait ba ka politic ka dei ka kam ban myntoi shi їing bad ka kam khaїi- pateng shimet. Bunsien ki briew ki ῆiew ia ka politic kum ka kaba jakhlia, hynrei ki briew kiba ngeit ha ka synshar hok-ka bishar hok, kiba kamai da ka umsyep ki dei ban wan shakhmat ban pynbeit bad pynkhuid ia ki kynrum kynram bad їada ia ka imlang sahlang na ki jingma kiba ap. Ka rynsan politic kam dei ka jaka tang jong ki heh spah lymne ki nongtuh, nongthok bad nongpynmynsaw briew, lymne tang jong ki stad kot ne kiba heh kyrdan. Iwei pa i wei na ngi ngi don ka bynta ba khraw ban saiῆdur ia ka synshar khadar kaba thymmai bad kaba shai kdar. Ngim dei ruh ban shaniah ne ai bor tang ha uwei ne kawei ka briew shimet. Ngin lah ban pynkylla ia ka synshar khadar tang lyngba ka jingiatreilang ki paidbah nongshong shnong salonsar. Lada ngim їakhun bad pynbeit mynta, ka Jylla kan ngam sha ka ῆiamra.
Change will come not through Leaders but through coming together of people who want to discover the values of democratic citizenship in their everyday life
Ma ngi ha ka rynsan Kam, ngi dei ki nongshong shnong kum ma phi kiba mih na ki jylli bapher, ngi dei ki nongtrei nongbylla, ki nongdiemadan, ki nongthoh kot, ki samla pule, kiba treikam lajong, ki nonghikai, nongtrei ka koit ka khiah, ki nongrwai, nongthaw jingrwai, ki barikor, kiba la shongthait na ki kam bad kiwei. Ngi їamir lang bad don kajuh ka jingmut ban wanrah biang ia ka synshar paidbah ba nylla bad ban kren ia ka hok bad jingshisha.
Ngi ha ka rynsan KAM ngi ngeit ba ka jingkylla kan ym wan tang na ki nongїalam, hynrei ka jingkylla ba shisha ka wan na ki paidbah bad na ka jingїatreilang ki nongshong shnong kiba don ki nongrim ba shisha bad kiba don ka jingїatiplem ia ki para briew. Lada phi dom, phi bitar bad phi lynga-pisa ia ka jinglong jingman ka synshar khadar mynta, ka rynsan KAM ka dei ka jaka ba phi dei ban їa don bynta lang.
Kumta ngi khot ngi wer їaphi ba phin їasnoh kti lang, ban pynїasoh bad kyrshan ia ka KAM Meghalaya.
Khublei Shi Hajar Nguh.
Phone
+91 6009754626
Address
KAM Meghalaya, Hari Sabha, Laban, Shillong 793004, Meghalaya